ข้อเท็จจริงประเด็น ปตท.

       “ปตท. ผูกขาดธุรกิจพลังงาน” นี่อาจจะเป็นอีกหนึ่งประโยคโจมตี ปตท. ที่ใครหลายคนอาจจะได้ยินหรือว่าเห็นผ่านๆ ตามาบ้าง แต่เป็นความจริงหรือ? บทความนี้จะมาให้ข้อมูลเกี่ยวกับประเด็นนี้ ว่าในแต่ละธุรกิจที่ ปตท. ดำเนินการอยู่นั้น มีผู้ประกอบการรายอื่นในตลาดหรือไม่

ข้อเท็จจริงเพื่อตอบประเด็นนี้

       ปัจจุบัน ปตท. ดำเนินธุรกิจดังนี้

1. ธุรกิจก๊าซธรรมชาติ
บทบาท ปตท.: ปตท. เป็นผู้ได้รับใบอนุญาตประกอบกิจการจัดหาและค้าส่งก๊าซธรรมชาติ เพื่อจัดหาและค้าส่งก๊าซฯ จากจุดซื้อขายก๊าซฯ ผ่านระบบส่งก๊าซฯ ไปยังจุดจ่ายก๊าซฯ ให้แก่ผู้ซื้อ
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: มีผู้รับใบอนุญาตฯ 8 ราย ได้แก่ ปตท., กฟผ., GULF, B.GRIMM, บริษัท หินกองเพาเวอร์โฮลดิ้ง จำกัด, EGCO, PTTGL, SCG Chemical
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน: เป็นธุรกิจเสรีแล้ว ปัจจุบันอยู่ในขั้นตอนการเปิดเสรีธุรกิจก๊าซธรรมชาติระยะที่ 2 ตามมติ กพช. เมื่อวันที่ 13 ก.พ. 66 โดยมอบหมายให้ ปตท. เป็นผู้บริหารจัดการ Pool Gas ของประเทศ (Pool Manager)

2. ธุรกิจท่อก๊าซฯ
บทบาท ปตท.: ปตท. ลงทุนระบบส่งก๊าซธรรมชาติสายประธาน ตามแผนแม่บทระบบท่อส่งก๊าซธรรมชาติ ตามนโยบายภาครัฐ เพื่อความมั่นคงทางพลังงาน
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: ผู้ผลิตไฟฟ้าเอกชน เช่น GULF, B.GRIMM, EGCO
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน:
- เปิดให้บุคคลที่สามเข้ามาใช้หรือเชื่อมต่อระบบท่อส่งก๊าซได้ ภายใต้หลักเกณฑ์ตาม TSO Code ที่ผ่านความเห็นชอบจาก กกพ. ซึ่งสอดคล้องกับแนวทางการส่งเสริมการแข่งขันในกิจการก๊าซธรรมชาติ
- เอกชนสามารถลงทุนสร้างท่อส่งก๊าซฯ ได้โดยขอใบอนุญาตจากคณะกรรมการกำกับกิจการพลังงาน (กกพ.) 

3. ธุรกิจน้ำมัน
บทบาท ปตท.: ปตท. ลงทุนในธุรกิจน้ำมัน ผ่าน OR โดย OR เป็นเพียงหนึ่งในผู้ค้าน้ำมันเชื้อเพลิง ตามมาตรา 7
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: บางจาก Shell และผู้ค้าน้ำมันเชื้อเพลิงตามมาตรา 7 อื่นๆ รวมกว่า 45 ราย
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน: ธุรกิจเสรีอยู่แล้ว

4. ธุรกิจการค้าสากล
บทบาท ปตท.: ปตท. เป็นผู้นำเข้าน้ำมันดิบรายหนึ่ง
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: บางจาก และ SPRC รวมถึงผู้ค้าน้ำมันรายอื่นๆ สามารถนำเข้าน้ำมันได้อย่างเสรี
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน: ธุรกิจเสรีอยู่แล้ว

5. ธุรกิจสำรวจและผลิต
บทบาท ปตท.: รัฐให้สัมปทานกับผู้ผลิตและได้รับผลตอบแทนตามที่รัฐบาลเห็นว่าเหมาะสม ปตท.สผ. ทำหน้าที่สำรวจและผลิต
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: Chevron, Total, MOECO และบริษัทชั้นนำระดับโลก
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน: ธุรกิจเสรีอยู่แล้ว

6. ธุรกิจปิโตรเคมี
บทบาท ปตท.: ปตท. ลงทุนในธุรกิจปิโตรเคมีผ่านบริษัทในกลุ่ม เช่น ถือหุ้นใน GC, IRPC
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: SCG Group, Indorama, Bayer, UBE และอื่นๆ
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน: ธุรกิจเสรีอยู่แล้ว

7. ธุรกิจการกลั่น
บทบาท ปตท.: ปตท. ลงทุนในธุรกิจการกลั่นผ่านบริษัทในกลุ่ม เช่น ถือหุ้นใน Thaioil, GC, IRPC
ผู้ประกอบการรายอื่นในตลาด: โรงกลั่นบางจาก และ SPRC รวมถึงผู้ค้าน้ำมันรายอื่นๆ สามารถนำเข้าน้ำมันได้อย่างเสรี
แนวทางเพิ่มการแข่งขัน: ธุรกิจเสรีอยู่แล้ว

สรุป

ประเด็นที่พบ: ปตท. ผู้ขาดธุรกิจพลังงาน
ข้อเท็จจริง: ธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับพลังงานของไทยมีการแข่งขันอย่างเสรี และมีการดูแล ตรวจสอบอยางใกล้ชิดโดยหน่วยงานของภาครัฐ เพื่อให้เกิดความเป็นธรรมกับผู้บริโภค ปตท. และ บริษัทในกลุ่ม เป็นเพียงหนึ่งในผู้ค้า ผู้ลงทุน เช่นเดียวกับเอกชนรายอื่นๆ